🧠 Hypnotherapie bij PDS: het geheugen van de buik

Ons lichaam reageert niet alleen op emoties — het herinnert ze.

Wie ooit een periode van langdurige stress heeft doorgemaakt, weet dat het lichaam soms blijft reageren, zelfs wanneer de rust allang is teruggekeerd.

Bij mensen met Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) of Functionele Dyspepsie (FD) is dat niet anders: de darmen lijken te onthouden wat ooit spanning gaf.

Het buikbrein heeft een geheugen: Hypnotherapie bij PDS

Een intrigerende hypothese uit recent onderzoek (Császár-Nagy & Bókkon, 2022) stelt dat het enterisch zenuwstelsel — ook wel het buikbrein — langdurige, impliciete stressherinneringen kan opslaan.

Deze herinneringen liggen niet vast in bewuste gedachten, maar in de automatische samenwerking tussen zenuwcellen, hormonen en spierspanning.

Dat verklaart waarom sommige mensen, zelfs jaren na een stressvolle periode, gevoeliger blijven voor prikkels in maag of darmen.

Het zenuwstelsel leert namelijk van ervaring.

Wanneer stress lang aanhoudt, past het lichaam zich aan: het wordt alerter, sneller geactiveerd en minder goed in staat om te herstellen.

Bij PDS en FD betekent dat dat het alarmsysteem blijft aanstaan — ook als er geen reëel gevaar meer is.

De darmen “onthouden” vroegere spanning via subtiele veranderingen in zenuwbanen en signaalstoffen.

Het brein en de buik blijven in gesprek, maar het gesprek verloopt op verhoogd volume.

De kracht van herprogrammering

Hier komt medische hypnotherapie in beeld.

Waar veel behandelingen gericht zijn op het verminderen van klachten,

richt hypnotherapie zich op het hertrainen van het brein-darm-systeem zelf.

Niet door iemand te beïnvloeden, maar door bewustwording van invloed.

Via gerichte ontspanning, visualisatie en suggestie leert het brein nieuwe verwachtingen:

dat spanning niet altijd gevaar betekent,

dat eten veilig kan zijn,

en dat controle niet nodig is om rust te ervaren.

Dat proces activeert het natuurlijke herstelmechanisme van het autonome zenuwstelsel.

Zowel het brein als de darmen leren opnieuw wat veiligheid en balans betekenen.

Onderzoek toont aan dat hypnotherapie bij PDS niet alleen pijn en ongemak vermindert,

maar ook de autonome regulatie versterkt en het lichaam stressbestendiger maakt

(Terhune et al., 2017; Van Oudenhove & Aziz, 2013).

Emobodies en de intelligentie van het lichaam

Steeds meer neurowetenschappelijk onderzoek naar embodied cognition en Emobodies (Gallagher, 2021; Lush et al., 2022) laat zien dat lichaamservaringen geen passieve registraties zijn,

maar actieve vormen van betekenisgeving.

Het lichaam bewaart emoties niet als herinneringen in woorden,

maar als fysiologische patronen: ademhaling, spierspanning, hartslag en darmreacties.

Het is dus niet zo dat je “denkt” dat iets onveilig is —

je voelt het al voordat je het kunt benoemen.

Fenomenologische controle — het vermogen om je eigen waarneming en lichamelijke responsen te reguleren — is precies wat hypnotherapie traint.

Niet door iets nieuws op te leggen,

maar door de natuurlijke samenwerking tussen brein en lichaam te herstellen.

Van overleven naar vertrouwen

Hypnotherapie bij PDS: het geheugen van de buik Veel cliënten beschrijven na enkele sessies dat ze niet langer “geleefd worden door hun klachten”,

maar weer invloed krijgen op wat hun lichaam doet.

Dat gevoel van regie is essentieel voor herstel.

Wanneer iemand merkt dat het lichaam wél te sturen is,

verandert niet alleen het comfort, maar ook het vertrouwen.

De hypothese van een stressgeheugen in de darmen verklaart waarom die verandering duurzaam is.

Hypnotherapie leert het brein en de darmen opnieuw communiceren —

rustiger, zachter en met meer vertrouwen.

Want genezing begint niet bij het aanleren van iets nieuws,

maar bij het loslaten van het oude verhaal van gevaar.

🔬 Bronnen

• Császár-Nagy, N., & Bókkon, I. (2022). The gut–brain axis and the memory of stress: implications for psychosomatic medicine. Frontiers in Psychology, 13, 841280. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.841280

• Lush, P., et al. (2022). Phenomenological control and embodied cognition. Nature Communications, 13(3813). https://doi.org/10.1038/s41467-022-31377-9

• Gallagher, S. (2021). Action and Interaction: The Body as a Source of Meaning. Oxford University Press.

• Terhune, D. B., Cleeremans, A., Raz, A., & Lynn, S. J. (2017). Hypnosis and top-down regulation of consciousness. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 81, 59–74.

• Van Oudenhove, L., & Aziz, Q. (2013). The role of psychosocial factors and psychiatric disorders in functional dyspepsia. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 10(3), 158–167.